Straumhvörf

Tölvuteikning af fyrirhugaðri byggingu.

Í þó nokkurn tíma hefur verið ljóst að húsnæði Dvalarheimilis aldraðra - Hvamms á Húsavík mætir illa nútímakröfum um það hvernig þjónustu við viljum geta veitt fólkinu okkar sem dvelur í hjúkrunarrýmum. 

Núverandi húsnæði er 40 ára gamalt og var í upphafi ekki hannað og byggt í þeim tilgangi að í því yrði veitt jafn umfangsmikil þjónusta og þar er innt af hendi í dag. Því betur hafa íbúar á Hvammi notið þess að þar hefur ávallt unnið öflugur hópur fólks sem leggur metnað í störf sín og þrátt fyrir ýmis vandkvæði er snúa að húsakosti og aðstöðu gera allir sitt besta til að láta hlutina ganga upp. 

Nú horfir til bjartari tíma eins og flestir vita. Glæsilegt nýtt hjúkrunarheimili mun rísa í hlíðinni fyrir ofan Hvamm þar sem þjónustuð verða 60 hjúkrunarými frá og með árinu 2024. Straumhvörf eru framundan í þjónustu við íbúa Þingeyjarsýsla sem þurfa á hjúkrunarrýmum að halda í framtíðinni. Verkefnið er umfangsmikið eins og gefur að skilja og er á forræði Framkvæmdasýslu ríkisins (FSR), en verkaupar eru tveir; heilbrigðisráðuneytið og sveitarfélögin sem koma að rekstri DA (Norðurþing, Þingeyjarsveit, Skútustaðahreppur og Tjörneshreppur).  Vinningstillaga Arkís arkítekta varð hlutskörpust í hönnunarsamkeppninni sl. vor og miðar vinnu við lokahönnun vel áfram. Meðal annars hefur heilbrigðisstarfsfólk af HSN og Hvammi haft tækifæri til að koma með ábendingar og eða umbætur á hönnuninni, framgangi verkefnisins til heilla að mati undirritaðs. Nú þegar liggja allar helstu úttektir á lóð fyrir (minjavernd, vistfræði, jarðvegsúttekt o.fl.). Skipulagsmálin eru samhliða þessu í réttum farvegi, en Alta hefur séð um að vera sveitarfélögunum innan handar með ráðgjöf.

Kostnaður við verkefni eins og þetta er mikill. Fyrstu áætlanir um kostnað og hlutdeild sveitarfélaganna í uppbyggingarkostnaði birtust okkur í nóvember 2018, en þá var miðað við að byggðir yrðu 3900 m2. Þá lá fyrir að kostnaðarskipting milli ríkis og sveitarfélaga yrði 85% ríki og 15% sveitarfélög. Það er til samræmis við lögbundna kostnaðarskiptingu ríkis og sveitarfélaga þegar um er að ræða viðlíka verkefni. Við fyrstu frumathugun var reiknað með því að heildarkostnaður við verkefnið yrði um 2,2 milljarðar króna. M.v. þær forsendur var áætlað að hlutur sveitarfélaganna yrði 330 milljónir króna. Ljóst var þó strax á þessum tíma að við þá fjárhæð myndi bætast kostnaður við alla auka fermetra sem ríkið tekur ekki þátt í að byggja, svo sem fjölnota sal og tengibyggingu. Því var stjórn DA upplýst um að verkefnið yrði sennilega nær 500 milljónum króna þegar öllu yrði á botninn hvolft.

Haustið 2019 fer hönnunarsamkeppnin af stað og skilar það ferli þeirri lausn sem nú er unnið að. Kostnaðaráætlun hönnuða við fyrstu vörðu verkefnisins var birt okkur mánaðarmótin júní/júlí sl. Þá voru forsendur þær að alls yrðu byggðir 4418 m2 og 518 af þeim væru alfarið á forræði sveitarfélaganna (tengibygging og fjölnotasalur + geymslur). Var heildarkostnaður verkefnisins þá áætlaður 3,12 milljarða króna. Þessi uppfærða kostnaðaráætlun miðaði við að hlutdeild ríkisins í heildarkostnaði yrði 76,5%, en sveitarfélaganna 23,5% sökum þeirra fermetra sem ríkið tekur ekki þátt í að fjármagna. Hlutdeild sveitarfélaganna því 734 milljónir króna. 

Nú í upphafi nóvember mánaðar var kostnaðaráætlun aftur uppfærð og búið að gera umbætur á hönnun viðbótarrýma eftir athugasemdir, framreikna verðbætur á verkefnið, taka mið af kostnaði við nýjustu framkvæmdir af þessu tagi (t.a.m. hjúkrunarheimili sem nú rýs í Árborg) og ýmislegt fleira. Kostnaðarhlutdeild ríkisins lækkaði ögn við þessa uppfærslu og er nú 74,5% en 25,5% sveitarfélaganna. Heildarkostnaðaráætlun hljóðar nú uppá 3,52 milljarða og hlutdeild sveitarfélaganna því áætlaðar 898 milljónir króna. 

Útreikningar á hlut hvers sveitarfélags um sig eru áætlaðir út frá þeirri hlutdeild sem framkvæmdakostnaði ber að skipta skv. samþykktum Dvalarheimilisins Hvamms. Norðurþing ber 25% eitt og sér, en 75% kostnaðarins skal skipta eftir íbúafjölda hvers sveitarfélags þann 1. desember undangengið ár. 

Eins og ljóst varð strax í sumar er kostnaður verkefnisins verulega mikið hærri en upphaflegar áætlanir FSR gerðu ráð fyrir og því sérdeilis mikilvægt að haldið sé fast um taumana nú í síðasta fasa hönnunar þannig að kostnaði verði haldið í skefjum eins og hægt er. Auðvitað ræðst endanlegur kostnaður sem af verkefninu hlýst aldrei fyrr en búið er að bjóða verkið út og byggja húsnæðið. Sveitarfélögin sem að verkefninu standa eru fullmeðvituð um mikilvægi þess og standa sameinuð að framgangi uppbyggingarinnar.

Á áætlun er að tvískipta útboðum í verkið. Annarsvegar bjóða út jarðvinnuframkvæmdir á fyrsta ársfjórðungi 2021 og hinsvegar uppbyggingu hússins sjálfs sem færi fram í október/nóvember 2021. Stefnt er að því að framkvæmdum verði lokið á fyrstu mánuðum ársins 2024. Það er ekki oft sem samfélög af okkar stærð ráðast í jafn stórar framkvæmdir og þá sem hér hefur verið fjallað um. Þess vegna er allt kapp lagt á að verkefnið heppnist vel svo að byggingin sem rísi geti þjónað samfélaginu til næstu áratuga til samræmis við það þjónustustig sem boðið er uppá hverju sinni.  

Ég hef trúa á því að næstu misseri verði bæði áhugaverð og krefjandi þegar kemur að þróun þjónustu við elstu aldurshópana. Þar eru mörg spennandi viðfangsefni til úrlausnar af hálfu Heilbrigðisstofnunar Norðurlands og sveitarfélaganna á svæðinu. Nýtt húsnæði mun opna nýjar dyr hvað aðbúnað og öryggi varðar en jafnframt er mikilvægt að þróa og nýta áfram húsnæði Hvamms m.t.t. þarfa elstu aldurshópa samfélagsins. Stjórn Hvamms er einhuga um að hefja þá rýni sem þarf að eiga sér stað varðandi nýtingarmöguleika eldra húsnæðisins á þeim tímamótum þegar flutt verður ofar í hlíðina. Sveitarfélögin á svæðinu og íbúar allir þurfa að koma að þeirri vinnu sömuleiðis.

Boðað verður til opins fundar um uppbyggingu hjúkrunarheimilisins í janúar og verður hann að öllu óbreyttu haldinn rafrænt. Öldrunarmálin hafa nú rækilega verið sett á dagskrá og verða vafalítið í brennidepli hjá okkur næstu árin. Það er vel. 

Kristján Þór Magnússon, sveitarstjóri Norðurþings og stjórnarformaður Dvalarheimilis aldraðra – Hvamms