Sameinumst í sókn fyrir Norðurland eystra

Í síðustu viku kom fram ályktun Framsýnar stéttarfélags og SANA – Samtaka atvinnurekenda á Norðurlandi eystra vegna nýstofnaðra Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra (SSNE).

Undirritaðir geta ekki tekið undir þá áskorun sem þar birtist um að við ættum að dragi okkur  út úr samtökunum vegna ótta við að Þingeyingar séu að bera skarðan hlut frá borði í þessu nýja samstarfi. Það er ekki svo. Við afþökkum með öllu þá fleyga sem nú er reynt að reka okkar á milli, af aðilum sem einmitt eru okkur svo mikilvægir bandamenn í að markmið okkar náist. Aðilum sem hafa skýrt hlutverk innan hinna nýju samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á svæðinu gegnum þrenn árleg þing samtakanna sem fara með æðsta vald þeirra. Það má vel fagna baráttu Framsýnar stéttarfélags og SANA í þágu Þingeyinga og þingeysks atvinnulífs, en okkur þykir mjög miður ef við getum ekki náð samstöðu með þeim um ákvörðun sveitarfélaganna um að sameina krafta Eyþings, Atvinnuþróunarfélags Eyjafjarðar og Atvinnuþróunarfélags Þingeyinga undir merkjum SSNE.

Megin ástæðan fyrir því af hverju við teljum SSNE skipta svo miklu máli byggir á nauðsynlegri hagsmunagæslu svæðisins okkar gagnvart ríkisvaldinu og ríkisstjórninni á hverjum tíma, sem standa verður vörð um í hvívetna. Við teljum að við getum tryggt betri yfirsýn með sameiginlegum verkefnum okkar, aukið skilvirkni og að betri árangur náist í því að efla búsetugæði og fjölga atvinnutækifærum á öllu svæðinu ef landshlutasamtökin okkar eru efld með þeim hætti sem nú hefur verið samþykkt. Til þónokkurs tíma hefur vilji og ætlan sveitarstjórnarmanna á Norðausturlandi staðið til þess að styrkja þennan sameiginlega málsvara sveitarfélaganna. Eigi það markmið að nást mun það grundvallast á traustu sambandi, hreinskiptnum samskiptum og virðingu aðildarsveitarfélaganna á svæðinu gagnvart hverju öðru. Fulltrúar ársþinga og stjórn samtakanna bera þar ríka ábyrgð sem og allir sveitarstjórnarfulltrúar og forsvarsmenn sveitarfélaganna hér á svæðinu. 

Það er alveg ljóst að breytingum á samstarfi sveitarfélaga á svæðinu fylgja áskoranir og mikið er undir að vel takist til. Með þeirri vinnu sem unnin hefur verið undanfarið ár í tengslum við stofnun SSNE er það okkar mat að tekist hafi að auka traust milli sveitarstjórna í landshlutanum og við ætlum okkur að standa saman að eflingu byggðar hér á norðausturhorninu. Þetta kristallaðist m.a. í samhljóða samþykkt aðalfundur Eyþings um formun SSNE í nóvember sl.  Við ætlum að hefja nýja sókn fyrir íbúa svæðisins. Það er að okkar mati skammsýni og í raun tíma illa varið ef kraftar okkar á þessum tímapunkti fara að snúast um oftúlkaða baráttu Þingeyinga og Eyfirðinga um völd. Samtökin voru nú í janúar að ráða öflugan framkvæmdastjóra sem skal hafa skilgreinda viðveru á öllum fjórum starfsstöðvum SSNE, sem er að okkar mati nauðsynlegt því þótt lýðfræðileg miðja samstarfsins sé á Akureyri þar sem 63% íbúa svæðisins býr, þá er landfræðileg miðja svæðisins á Húsavík þar sem varnarþing og lögheimili samtakan er. Á jöðrum svæðisins vestast og austast verða sömuleiðis starfsstöðvar til að tryggja megi með sem bestum hætti sýnileika og rödd smærri samfélaganna innan svæðisins. 

Á þingum samtakanna sem haldin eru þrisvar á ári koma saman fulltrúar allra aðildarsveitarfélaganna og hagsmunahafar til stefnumótunar og eftirfylgni með málefnum landshlutans. Á þessum fundum hafa m.a. bæði fulltrúar formlegra samtaka atvinnulífs og fulltrúar stéttarfélaga sem starfa á Norðurlandi eystra rétt til setu, hafa málfrelsi og tillögurétt. Einskis er vænst annars en þeir bandamenn okkar, sem og aðrir sem rétt hafa til setu á þingum samtakanna, taki virkan þátt í að móta og efla stuðninginn við atvinnulífið og framþróun byggðar á svæðinu. Þar eru allar meiriháttar ákvarðanir samtakanna teknar. Þar þarf aukinn meirihluta til samþykktar á breytingum á meginstarfsemi samtakanna eða í öðrum veigamiklum málum og ekkert eitt sveitarfélag getur komið í veg fyrir ákvarðanir samtakanna eða troðið þeim í gegn eins og ótti einhverra kann að vera um. 

Gegnum samtökin ætlumst við til þess að við getum oftar staðið upp og í samtöðu talað af meiri þunga og alvöru um mikilvægi Akureyrar sem öflugs mótvægis við höfuðborgina, mikilvægi þess að Akureyri styrkist sem borgarsamfélag og þjónustumiðstöð Norðausturlands. Við ætlum að vera í betri stöðu svo tryggt megi að stjórnvöld skilji mikilvægi byggðarlaga við Eyjafjörð, Skjálfanda og Þistilfjörð fyrir landið okkar allt. Við ætlum okkur saman að tryggja að stjórnvöld hlusti þegar við tölum um okkar smæstu byggðir og aðstoði okkur gegnum samstarf um raunverulegar aðgerðir svo þær megi efla. Við viljum tryggja áheyrn, athygli og árangur í samtalinu við ríkisvaldið svo hið víðfema dreifbýla svæði Norðausturlands geti betur nýtt þær auðlindir og tækifæri sem við vitum að er undirstaða byggðar á svæðinu. 

Ef við ætlum okkur raunverulega að breyta íbúaþróun svæðisins þá er það sannfæring okkar að það gerist aðeins með breiðri samstöðu sveitarstjórnarfólks á svæðinu um grunnatriðin er snúa að traustu og fjölbreyttu atvinnulífi, hvort heldur sem við á í sveit, bæ eða borg. Mikilvægt verkfæri sem við teljum okkur þurfa til að aðstoða sveitarfélögin á svæðinu við að ná markmiðum sínum eru öflug samtök sveitarfélaga og atvinnuþróunar. Markmiðið er að byggja upp öflug, fagleg og framsýn samtök sem eiga að tala fyrir allt svæðið, skynja púlsinn í hverju byggðarlagi og hverri sveit og koma á framfæri skoðunum okkar um raunverulegar aðgerðir sem til þarf svo stemma megi stigu við þeirri neikvæðu íbúaþróun sem einkennt hefur Norðurland sl. 20 ár.  

Vitanlega eru þær óteljandi margar leiðirnar sem útfæra má að því markmiðum sem við lýsum hér að ofan. Við höfum, gegnum samtalið og rökræður, komist að sameiginlegri niðurstöðu um framvindu þessara mála sem finna má í nýjum samþykktum SSNE. Aðdragandi að stofnun nýrra landshlutasamtaka er orðinn nokkuð langur og  ítarlega hefur verið fjallað um framtíð þeirra á vettvangi sveitarstjórna og atvinnuþróunarfélaga á svæðinu undanfarin misseri. Í lok október 2018 var skipaður starfshópur á vegum Eyþings til að ræða við atvinnuþrónarfélögin um aukið samstarf eða sameiningu. Sá hópur ræddi við fjölmarga aðila; hjá öllum sveitafélögunum, stjórnir og starfsmenn atvinnuþróunarfélaganna, bæði einslega og í sameiningu. Unnið var að stöðugreiningum, stefnumótunarvinnu og framtíðarsýn þar sem allir fengu að koma að borðinu sem yfir höfuð höfðu aðkomu að félögunum þremur. Veikleikum og ógnunum, tækifærum og styrkleikum var velt upp og staðan metin. 

Nú þegar ný samtök eru að brölta upp úr startblokkunum í því langhlaupi sem framundan er getum við ekki annað en lýst vonbrigðum með ótímabæra og ósanngjarna kröfu Framsýnar stéttarfélags og stjórnar SANA um að Þingeyingar hætti við aðild að því mikilvæga samstarfi sem nú hefur verið myndað. Heldur viljum við hvetja til þess að menn leggi sín lóð á vogarskálarnar og taki virkan þátt í samtökunum gegnum sína fulltrúa á þingum SSNE. 

Við ætlum að einbeita okkur að því að tala um sameiginlegu hagsmuni okkar allra sem hér búum og stóru myndina í því sem er að gerast á svæðinu í samhengi við það hvernig við viljum sjá Ísland til framtíðar. Tala um það hvernig sveitarfélögin á Norðurlandi eystra geti og ætli að vera raunverulegur valkostur fyrir ungt fólk, barnafjölskyldur, eldriborgara, fólk á miðjum aldri, eða nýja íbúa, til að lifa og starfa. Við sem erum í forsvari fyrir sveitarstjórnir í Þingeyjarsýslu tókum þá ákvörðun að fara sameiginlega í þessa vegferð, fullkomlega upplýst um að við myndum mæta fjölmörgum hindrunum á leiðinni. Við erum staðráðin í því að gera allt sem við getum til að ákvörðunin um að efling landshlutasamtakanna með sameiningu við atvinnuþróunarfélögin beri ávexti um allt starfssvæðið og bæti með því móti búsetuskilyrði innan allra sveitarfélaganna í landshlutanum. 

Arnór Benónýsson, oddviti Þingeyjarsveitar

Helgi Héðinsson, oddviti Skútustaðahrepps

Kristján Þór Magnússon, sveitarstjóri Norðurþings 

Sigurður Guðmundsson, oddviti Svalbarðshrepps

Þorsteinn Egilsson, oddviti Langanesbyggðar